Chủ đề: Tác dụng của mướp đắng rừng
TÓM TẮT NỘI DUNG
Cách phân biệt mướp đắng rừng và mướp đắng thường
Hiện nay, xu hướng sử dụng các sản phẩm dược liệu quý từ thiên nhiên càng được nhiều người ưa chuộng và tin tưởng bởi sự an toàn và lành tính của các sản phẩm này. Trong đó, mướp đắng rừng đang là một trong những thảo dược được nhiều người tìm kiếm và nghiên cứu rất nhiều trong y học.
Mướp đắng rừng hay còn được gọi với một vài các tên khác trong dân gian như khổ qua rừng, ô qua rừng, lương qua hay cẩm chi lệ. Đây là loài thực vật mang họ bầu bí, thuộc bộ bầu bí thường có nguồn gốc từ một số nước ở châu Á và châu Phi như Trung Quốc, Việt Nam, Ấn Độ, Pakistan,…
Riêng ở Việt Nam, mướp đắng rừng thường mọc nhiều ở các vùng đồi núi ở miền Nam. Loại thảo dược này hiện được người Việt rất tin tưởng trong việc lựa chọn làm thực phẩm hàng ngày và hỗ trợ phòng ngừa điều trị nhiều chứng bệnh.
Vậy mướp đắng rừng và mướp đắng thường có sự khác biệt gì trong đặc điểm và dược tính không?
Với việc có nhiều công dụng tốt trong việc chăm sóc sức khỏe cho con người, mướp rừng được nhiều người mang về nhân giống trồng tràn lan làm mất đi nhiều đặc tính thuần chủng của loài cây này. Vì vậy, chúng ta cần nắm được những đặc điểm và dược tính quan trọng của mướp đắng rừng để phân biệt với mướp đắng thường.
| Mướp đắng rừng | Mướp đắng nhà | |
| Thân cây | Dạng dây leo bằng tua cuốn, thân góc cạnh có thể dài từ 4 – 5 mét và phần ngọc có lông tơ. | Dạng dây leo bằng tua cuốn, phần thân nhỏ và dài, có thể mọc dài đến 20 mét và phát triển rất nhiều cành nhánh. |
| Hoa | Mọc ở nách lá, có cuốn dài, cánh hoa màu vàng nhạt, hoa đực và cái mọc riêng ở nách lá. | Hoa đực và hoa cái mọc chung một gốc ở nách lá, cuốn hoa dài hơn và cánh hoa to hơn mướp đắng rừng, màu vàng nhạt. |
| Lá | Mọc so le, kích thước nhỏ tầm 4 – 6 cm, mặt dưới màu xanh đậm còn mặt trên màu xanh đậm, gân lá có lông ngắn. | Mọc đơn và so le nhau, kích thước to hơn, có lông ngắn bao phủ, có màu xanh lục nhưng nhạt hơn lá mướp đắng rừng. |
| Quả | Hình thoi có nhiều gai nhọn có vị đắng đặc trưng, chỉ to khoảng đầu ngón tay cái hoặc to nhất là bằng đầu ngón chân cái của người lớn, quả có màu xanh đậm khi chưa chín và màu vàng hồng khi chín. | Dạng hình thoi dài nhưng to hơn quả mướp đắng rừng, dài từ 8 – 15cm, gai đã thoái hóa thành những múi nhỏ, màu xanh tươi và nhạt hơn rất nhiều so với mướp đắng rừng, khi chín chuyển sang màu vàng và vị ít đắng hơn quả mướp rừng. |
| Dược tính | Với việc sinh trưởng một cách hoàn toàn tự nhiên, mướp đắng rừng sẽ hấp thụ được toàn bộ các năng lượng tốt từ thiên nhiên. Mướp đắng rừng chứa rất nhiều dưỡng chất tốt hơn nhiều lần so với loại mướp đắng thông thường với các chất như canxi, kẽm, kali, photpho, magie, sắt cùng với hàm lượng cao của vitamin A, vitamin C, vitamin E, vitamin B1, B2 B3 và B9. Bên cạnh đó là các hợp chất chống oxy hóa rất tốt cho cơ thể. | Nhìn chung do việc trồng trọt dưới tác động của con người, mướp đắng thường không chứa nhiều hợp chất tốt như mướp đắng rừng, không những thế, với sự sinh trưởng trong điều kiện tác động nhiều của các loại thuốc trừ sâu, chất hóa học không hợp lý sẽ làm biến đổi các chất và gây ảnh hưởng không tốt tới cho sức khỏe chúng ta. |
Vậy tác dụng của mướp đắng rừng trong y học?
Tác dụng của mướp đắng rừng trong dân gian
Từ xa xưa, mướp đắng rừng đã được con người sử dụng rất nhiều trong đời sống sinh hoạt hàng ngày và việc điều trị nhiều bệnh lý nguy hiểm. Các bộ phận của cây mướp đắng rừng đều có thể sử dụng làm thuốc từ lá, dây, hạt hay quả. Theo Đông Y, mướp đắng rừng có tính lạnh và vị đắng có rất nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe con người cụ thể như sau:
- Với tính mát, không độc và có vị đắng sẽ giúp giải độc cơ thể, thanh nhiệt, tiêu đờm, nhuận trường…
- Hỗ trợ các trường hợp trúng nắng, tiết niệu, mụn nhọt, sốt nóng mất nước, viêm nhiễm đường sinh dục, viêm kết mạc.
- Giúp thư giãn tinh thần, giảm căng thẳng, mệt mỏi, giúp da dẻ hồng hào, mịn màng, hỗ trợ điều trị các bệnh về da.
- Quả khổ qua chín có tác dụng bổ thận, bổ tỳ, bổ huyết.
- Điều trị bệnh đau dạ dày, viêm dạ dày.
- Trị bỏng, ghẻ ngứa, lỵ, đau bụng kinh,…
- Thúc đẩy chuyển hóa trao đổi chất trong cơ thể kích thích cơ thể hấp thụ đường hiệu quả, ổn định huyết áp, phòng chống các bệnh về đái tháo đường.
Công dụng mướp đắng rừng trong y học hiện đại
Ngày nay, mướp đắng rừng được rất nhiều chuyên gia và các tổ chức y tế tiến hành nghiên cứu và phát triển thành các sản phẩm chăm sóc sức khỏe để đáp ứng nhu cầu tăng nhanh của con người. Các chuyên gia đã rất ngạc nhiên bởi mướp đắng rừng sở hữu cho mình rất nhiều công dụng đặc biệt trong việc điều trị các bệnh lý nguy hiểm hiện nay:
- Hỗ trợ giảm mỡ trong máu, giảm hàm lượng Cholesterol trong máu, giúp ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tắc nghẽn động mạch, ổn định tim mạch.
- Hỗ trợ phòng ngừa ung thư với các hợp chất chứa trong hạt và quả sẽ ngăn ngừa sự phát triển của các tế bào ung thư, chống lại sự oxy hóa, hỗ trợ đắc lực cho bệnh nhân ung thư đang chữa bằng tia xạ.
- Tẩy giun: giúp tiêu diệt các loại giun tròn Caenorhabditis elegans trong cơ thể.
- Chống và điều trị sốt rét từ các dưỡng chất có trong lá và quả.
- Giúp kháng các loại virus như thủy đậu, sởi,… Đặc biệt là hỗ trợ giảm tác động của virus HIV.
- Nâng cao hệ miễn dịch của cơ thể nhờ vào các thành phần protein và vitamin C.
- Ổn định huyết áp nhờ vào việc kích hoạt một số enzyme có tác dụng vận chuyển glucose từ máu đến các tế bào giúp kiểm soát tốt hơn chỉ số đường huyết ở những người mắc bệnh tiểu đường. Từ đó, hỗ trợ kiểm soát huyết áp và tốt cho tim mạch, ngăn ngừa nguy cơ gặp các vấn đề về tim.
Cách sử dụng mướp đắng rừng để đạt hiệu quả
Có thể thấy, mướp đắng rừng là loại thảo dược mang đến rất nhiều công dụng tốt cả trong dân gian lẫn Y học hiện đại. Vì điều này, nhiều người mệnh danh cho loại cây này là “thần dược” và không ngại tìm kiếm cũng như sử dụng mướp đắng rừng vào cuộc sống hàng ngày. Nhưng không phải ai cũng biết cách sử dụng mướp đắng rừng để đạt được hiệu quả tốt nhất. Sau đây sẽ là 3 cách sử dụng cực kỳ đơn giản và hiệu quả mà mọi người nên tham khảo.
Chế biến mướp đắng rừng thành món ăn
Với đặc tính là vị đắng nên sẽ gây nhiều trở ngại trong việc sử dụng trực tiếp mướp đắng rừng. Thay vì thế, chúng ta có thể chế biến các bộ phận của loài cây này thành nhiều món ăn thơm ngon, hấp dẫn như:
Lá và đọt mướp đắng rừng có thể dùng nấu món luộc, xào, nấu canh chay hoặc mặt kèm với cá, thịt, bò,… ăn rất ngon và bổ dưỡng.
- Quả mướp đắng rừng còn xanh, bỏ ruột, thái mỏng để làm món xào chạy hoặc xào thập cẩm với nhiều loại rau củ khác kèm với trứng, tôm, thịt,…
- Đặc biệt, quả mướp đắng rừng rửa sạch, cắt đôi hoặc để nguyên trái, loại bỏ ruột, dồn thịt hoặc chả vào để làm món mướp đắng hầm được rất nhiều người ưa chuộng.
- Với những người chịu được vị đắng thì có thể thái mỏng quả mướp đắng rừng, bóp gỏi chau ngọt.
Với một số món ăn vừa dễ chế biến lại vừa hấp dẫn trên sẽ giúp việc sử dụng mướp đắng rừng đơn giản và dễ dàng hơn.
Làm trà từ quả mướp đắng rừng
Đây là cách chế biến mướp đắng rừng được nhiều người lựa chọn nhất vì nó có thể sử dụng được lâu và thường xuyên hơn. Dưới đây sẽ là hướng dẫn chi tiết về cách làm trà mướp đắng rừng tại nhà:
- Chuẩn bị khoảng 1kg mướp đắng rừng đem rửa sạch, để ráo nước.
- Thái quả mướp đắng rừng thành nhiều lát mỏng, có thể bỏ hạt hoặc giữ hạt tùy vào ý thích của bạn.
- Sau đó rải đều các lát mướp đắng rừng vừa thái ra rổ sạch rồi mang đi phơi nắng từ 1 – 2 ngày, nên dùng một miếng vải mỏng phủ lên rổ để tránh bụi bẩn.
- Khi mướp đắng đã khô thì đem đi sao vàng trên lửa nhỏ cho đến khi có màu nâu nhẹ thì tắt bếp và để nguội.
- Cuối cùng là cho vào lọ thủy tinh và bảo quản ở ngăn mát tủ lạnh trong vòng 2 tháng.
- Khi sử dụng, chỉ cần lấy ra vài lát rồi ngâm trong nước ấm vài phút là có thể dùng trực tiếp. Bạn có thể thêm mật ong hoặc đá để giảm vị đắng và tăng hương vị cho trà.
Làm nước ép mướp đắng rừng
So với 2 cách trên thì cách chế biến mướp đắng rừng thành nước ép là đơn giản, ít tốn công và giữ được độ nguyên chất hơn. Tuy nhiên, cách này sẽ phù hợp với những người có khả năng chịu đắng tốt. Bạn có thể tham khảo cách làm nước ép mướp đắng rừng như sau:
- Chuẩn bị 1kg mướp đắng rừng, rửa sạch.
- Loại bỏ hết ruột rồi ướp với đường cát trắng trong khoảng 1 giờ.
- Cho hỗn hợp vào máy ép lấy nước uống.
- Hoặc có thể xay mướp đắng rừng với nước, lọc bỏ bã rồi cho thêm mật ong và đường phèn vào để uống.
Hi vọng với 3 cách chế biến mướp đắng rừng đơn giản như trên sẽ giúp bạn lựa chọn được cách sử dụng loại thảo dược quý này phù hợp với bản thân và gia đình để mang đến hiệu quả tốt nhất.
Một số tác dụng phụ của mướp đắng rừng mà bạn nên tránh
Bên cạnh các công dụng tuyệt vời, việc sử dụng mướp đắng rừng không đúng cách và lạm dụng sẽ có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn như:
- Kích thích sẩy thai: đây là một trong những tác dụng phụ rất nghiêm trọng khi sử dụng quá nhiều mướp đắng rừng. Do một số thành phần gây kích ứng tử cung, gây khó chịu, đau bụng và nguy hiểm hơn là sinh non hoặc sẩy thai.
- Ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản: nếu ăn quá nhiều mướp đắng rừng sẽ làm một số loại hoocmon “tình yêu” tăng qua mức quy định, gây hại cho cơ thể và khả năng sinh sản.
- Ảnh hưởng tới sức khỏe và sự phát triển của trẻ em: không nên cho trẻ em ăn quá nhiều loại thảo dược này vì nó ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa, sự phát triển về trí não của trẻ.
- Người bệnh về thận và về gan không nên dùng quá nhiều mướp đắng rừng vì nó hơi khó tiêu hóa có thể gây đầy hơi.
- Hạ đường huyết quá mức: Mướp đắng rừng trị tiểu đường đã được các nhà khoa học thế giới chứng minh. Tuy nhiên, ăn nhiều mướp đắng rừng không chỉ làm lượng đường trong máu giảm đột ngột mà còn gây hạ huyết áp. Các triệu chứng thường gặp là hoa mắt, đau đầu, chóng mặt. Những người bị huyết áp thấp được khuyến cáo là nên hạn chế ăn mướp đắng rừng.
Những câu hỏi thường gặp về mướp đắng rừng
Để tìm giải pháp tốt cho việc chăm sóc sức khỏe, trước khi lựa chọn sử dụng một loại sản phẩm hay dược liệu nào, người tiêu dùng thường đặt ra nhiều câu hỏi để tìm hiểu và nắm bắt thông tin chính xác nhất. Một vài câu hỏi mà người sử dụng thường đặt ra trước khi sử dụng mướp đắng rừng gồm:
Ăn mướp đắng sống có giảm cân không?
Quả mướp đắng chứa khá ít calo chỉ khoảng 34 calo/100 gram và lại là loại thựa phẩm giàu chất xơ khi chứa tới 1,7gram chất xơ/100 gram mướp đắng. Vì thế chúng sẽ giúp thúc đẩy sự chuyển hóa mỡ thừa thành năng lượng để tiêu hóa chúng.
Theo một nghiên cứu tại Đại học Hawaii, chiết xuất từ mướp đắng không chỉ giúp làm giảm thiểu các tế bào mỡ mà còn giúp ngăn chặn sự hình thành của chúng. Vì vậy, ăn mướp đắng là hoàn toàn có thể giảm cân được.
Tuy nhiên, mướp đắng sống sẽ rất khó ăn và nếu muốn giảm cân hiệu quả bằng loại quả này, thì đòi hỏi bạn cần phải kết hợp với chế độ ăn kiêng phù hợp.
Uống nhiều mướp đắng rừng có tốt không?
Nước ép mướp đắng rừng là một loại nước ép khá bổ dưỡng, mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng cho sức khỏe chúng ta. Tuy nhiên, chúng ta cần sử dụng đúng mục đích, đúng liều lượng thì mới có thể phát huy được những công dụng của loại nước ép này một cách an toàn và tốt nhất.
Nếu quá lạm dụng, sử dụng quá nhiều nước ép mướp đắng rừng trong một thời gian dài thì sẽ có thể gây nên các tác dụng phụ không mong muốn. Theo như các chuyên gia, chúng ta chỉ nên uống khoảng 60ml nước ép khổ qua mỗi ngày là tốt nhất. Nếu phải dùng nhiều hơn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Bà bầu sử dụng mướp đắng rừng được không?
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, bà bầu ăn mướp đắng rừng quá nhiều có thể dẫn tới các vấn đề liên quan tới tử cung làm tăng tỉ lệ sinh non, sảy thai rất nguy hiểm. Tuy nhiên, phụ nữ trong quá trình mang thai nếu sử dụng khổ qua với hàm lượng vừa phải thì không quá đáng lo ngại và còn có nhiều tác dụng tốt như tăng cường hệ miễn dịch cho bà bầu, cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho thai nhi, giúp hạn chế các vấn đề liên quan đến đường tiêu hóa, táo bón,…
Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn tuyệt đối, các bà bầu nên tham khảo ý kiến của bác sĩ và các chuyên gia trước khi sử dụng mướp đắng rừng.
Mặc dù, mướp đắng rừng mang lại rất nhiều công dụng cho con người tuy nhiên không phải vì thế mà chúng ta sử dụng nó một cách lạm dụng và quá nhiều. Vì vậy, chúng ta cần có kế hoạch sử dụng hợp lý để khai thác tốt nhất các lợi ích của mướp đắng rừng và tránh các tác dụng không mong muốn. Ví dụ, chúng ta có thể chế biến mướp đắng rừng thành món ăn với nhiều hình thức đa dạng 3 lần mỗi tuần, hay có thể dùng khoảng 3 – 5g trà mướp đắng rừng để uống mỗi ngày,… Đặc biệt, với người khỏe mạnh bình thường không được sử dụng quá 2 quả mướp đắng rừng trong một bữa ăn.
Hi vọng với những thông tin của bài viết sẽ giúp bạn nắm được các tác dụng của mướp đắng rừng mang lại. Cùng với đó là cách sử dụng hợp lý cũng như một số giải đáp thắc mắc thường gặp về loại “thần dược” mướp đắng rừng. Mong rằng bạn sẽ có cho mình sự lựa chọn sử dụng mướp đắng rừng phù hợp và đúng cách để đạt hiệu quả tuyệt vời nhất.
